Laseroterapia niskoenergetyczna
Laseroterapia niskoenergetyczna lub terapia fotodynamiczna
Promieniowanie świetlne składa się z cząstek mających charakter fal. Nazywa się je fotonami. Foton jest ze swej natury promieniowaniem elektromagnetycznym posiadającym energię. Działając na cząsteczki i atomy, swoją energią wytrąca elektron z orbity, w wyniku czego powstaje nowy foton i uwalniana jest energia.
Laser – są to monochromatyczne długości fal, skupione wiązki światła o stosunkowo dużej energii i małym kącie rozproszenia.
Promienie lasera wpływają na żywą tkankę na 3 sposoby:
- Termiczne – występuje miejscowy efekt cieplny;
- Mechanicznie – wytwarzają w tkance drgania przypominające ultradźwięki;
- Biologiczne – wpływa na istniejące enzymy na poziomie komórkowym, wpływa na ich aktywność itp.
Laseroterapia niskoenergetyczna ma szerokie zastosowanie w medycynie.
Laser niskoenergetyczny to nieinwazyjne źródło światła, które generuje światło o określonej długości fali bez efektów termicznych, dźwiękowych czy wibracyjnych i powoduje biostymulację i fotobiomodulację w tkankach. W rezultacie ból zostaje zmniejszony, a komórki pobudzone.
Wpływ lasera niskoenergetycznego na żywą tkankę:
- Działanie termiczne i bioenergetyczne – poprawia się przewodzenie impulsów w komórkach nerwowych i rozszerzają się naczynia krwionośne;
- Działanie biochemiczne – wspomaga syntezę ATF, poprawia migrację fibroblastów, zwiększa aktywność makrofagów, zwiększa aktywność keratynocytów w skórze, wspomaga syntezę RNA i nasila tworzenie enzymów.
- Efekt bioelektryczny – poprawia się aktywność kanałów jonowych w błonach komórkowych, zmienia się wewnątrz- i zewnątrzkomórkowy gradient jonów.
Efekty kliniczne:
- Poprawia się napięcie mięśni, ból i miejscowe krążenie krwi;
- Poprawia się ruchliwość stawów i tkanki łącznej oraz wspomaga się proces gojenia tkanek;
Laseroterapię niskoenergetyczną stosuje się w leczeniu problemów zdrowotnych, takich jak zespół cieśni nadgarstka, fibromialgia, choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów i niegojące się rany. Terapię tę wykorzystuje się także w stomatologii do leczenia stanów zapalnych błon śluzowych.
Fizjologiczne skutki laseroterapii:
- Aktywacja komórek odpornościowych, co wspomaga walkę ze stanami zapalnymi i poprawia gojenie tkanek. Pobudzone jest uwalnianie endorfin i przyspieszona produkcja ATF w komórkach nerwowych;
- Poprawia się mikrokrążenie i wzrasta fagocytoza leukocytów. Dzięki temu biopotencjał błon komórkowych ulega stabilizacji. Stabilizacja błon zmniejsza uczucie bólu;
- Zmniejsza się uwalnianie cytokin zapalnych (produkcja interleukiny 1 – IL-1);
- Zwiększa się synteza prostaglandyn, szczególnie PG12, co powoduje rozszerzenie naczyń, zmniejszenie agregacji płytek krwi i zmniejszenie stanu zapalnego.
- Poprawia się transport jonów w komórkach – w miarę gromadzenia się w nich sodu i wapnia, zaburzone zostaje tworzenie się ATF;
- Przywrócenie metabolizmu energetycznego uszkodzonych komórek;
- Więcej energii zużywa się na syntezę ATF;
Miejscowa terapia laserowa
Miejscowa terapia laserowa wykorzystuje promienie światła czerwonego, niebieskiego, zielonego i podczerwonego. Różnią się długością fali i zdolnością penetracji tkanek.
Niebieskie światło lasera – długość fali wynosi 405 nm i jest w stanie dotrzeć do tkanki na głębokość 1-2 mm. Niebieskie światło działa antybakteryjnie i przeciwzapalnie, sprzyja uwalnianiu tlenku azotu w tkankach, poprawiając tym samym lokalnie mikrokrążenie tkankowe, a także pobudza mitochondria w komórkach, poprawiając metabolizm.
Zielone światło lasera – długość fali 532 nm, może penetrować tkanki na głębokość od 0,5 – 1 cm. Poprawia dotlenienie tkanek, korzystnie wpływa na ściany naczyń krwionośnych, normalizuje pompę sodowo-potasową w błonach erytrocytów, wspomaga aktywność mitochondriów.
Czerwone światło lasera – długość fali 658 nm, dociera do tkanki na głębokość 2-3 cm. Pobudza aktywność skóry i poprawia mikrokrążenie. Działając na określone typy leukocytów, pobudza działanie układu odpornościowego, wzmaga aktywność fibroblastów, wspomaga gojenie się ran i pobudza aktywność mitochondriów.
Promieniowanie podczerwone – długość fali 810 nm, zdolność penetracji tkanek od 5 – 7 cm. Stymulacja mitochondriów sprzyja uwalnianiu ATF w komórkach, lokalnie usprawniając procesy metaboliczne.
Terapia fotodynamiczna dożylna lub wewnątrznaczyniowa
Dożylna terapia laserowa jest metodą medyczną stosowaną od 1981 roku. Początkowo stosowano go w celu poprawy właściwości reologicznych krwi u pacjentów po zawale mięśnia sercowego.
Wykonywany jest przy pomocy niskoenergetycznych wiązek laserowych (1-5mW), czas ekspozycji wynosi od 20-60 minut. Przebieg terapii wynosi średnio 10 razy dziennie lub 3 razy w tygodniu. Podczas tego zabiegu do żyły w łokciu lub nadgarstku wprowadza się kaniulę dożylną, następnie podłącza się cewnik i źródło światła.
Substancje światłoczułe
Substancje światłoczułe stosowane są w laseroterapii dożylnej w celu ułatwienia przenoszenia energii świetlnej. Mają zdolność pochłaniania fal świetlnych o określonej długości fali i przekazywania ich sąsiednim cząsteczkom. Substancje te wykazują selektywność w określonych tkankach, gdzie gromadzą i przekazują energię świetlną komórkom. Aktywując błony mitochondriów w komórkach, przyczyniają się do wewnątrzkomórkowej zaprogramowanej śmierci komórki, czyli apoptozy. Dlatego te substancje i terapia fotodynamiczna są szeroko stosowane również w onkologii integracyjnej.
Substancje światłoczułe są zazwyczaj rozpuszczalne w wodzie, dzięki czemu mogą być łatwiej transportowane po całym organizmie. Same w sobie nie są toksyczne ani nie wytwarzają toksycznych produktów końcowych metabolizmu. Najczęściej stosowane są w postaci ekstraktów z roślin.
Substancje światłoczułe o strukturze podobnej do porfiryny – do tej grupy zaliczają się pochodne hematoporfiryny, pochodne benzoporfiryny, teksapiryna, kwas 5-aminolewulinowy oraz chlor E – 6.
- Kwas aminolewulinowy lub ALA pochłania czerwone promienie laserowe o długości fali 630 nm. Stosowany jest w dermatologii w leczeniu różnych chorób skóry, a także w leczeniu raka skóry, nowotworu pęcherza moczowego, powierzchownych guzów głowy, szyi i jamy ustnej.
- nm do celów diagnostycznych w celu wyjaśnienia lokalizacji tkanki nowotworowej. Inne stosowane substancje chloropodobne to chloryny, purpuryny i bakteriochloryny.
- Kurkumina – jest również bardzo często stosowana w terapii fotodynamicznej. Otrzymywana jest z rośliny Curcuma longa, która jest szeroko stosowana jako przyprawa. Kurkuminy bardzo dobrze absorbują światło niebieskie o długości fali 440 nm, nawet przy niskich stężeniach. Jest bardzo skuteczny w leczeniu łuszczycy, nowotworów, różnych przewlekłych infekcji i innych chorób. Substancja ta wykazuje działanie antyapoptotyczne, przeciwzapalne, immunostymulujące i przeciwnowotworowe. Obecnie kurkuminę można nabyć w postaci oczyszczonego roztworu do infuzji, który bardzo dobrze wiąże się z albuminami osocza we krwi.
- Hyperycyna – światłoczuła substancja pochodzenia roślinnego, otrzymywana z dziurawca zwyczajnego. Dobrze pochłania światło żółte o długości fali 589 nm. Ekstrakt z dziurawca zwyczajnego składa się z hiperycyny, pseudohiperycyny i hiperforyny. W chwili obecnej dostępne jest 10 mg oczyszczonej hiperycyny w fiolkach do podawania dożylnego, która dobrze wiąże się z albuminami osocza. W terapii fotodynamicznej stosowany jest w przypadkach nowotworów, depresji, a także przewlekłych infekcji wirusowych i bakteryjnych.
- Galusan epigallokatechiny, czyli EGCG, to najnowsza substancja światłoczuła, która zgodnie ze swoją budową chemiczną jest polifenolem zielonej herbaty. Dobrze pochłania światło czerwone o długości fali 662 nm. Terapię fotodynamiczną stosuje się w leczeniu nowotworów o różnej genezie.
- Ryboflawina, czyli witamina B2 – występuje we wszystkich organizmach tlenowych, a także w kilku produktach spożywczych, takich jak mleko, drożdże, piwo, jaja i warzywa liściaste. Uważana jest za substancję światłoczułą, którą można stosować bardzo bezpiecznie. Dobrze pochłania światło widzialne o długości fali 446 nm. Substancja ta powstaje również w niewielkich ilościach w samym organizmie człowieka i nie jest toksyczna ani mutagenna. Z roboflawiny w organizmie powstają substancje, które następnie jako koenzymy uczestniczą w komórkowych procesach metabolicznych.
Biologiczne skutki laseroterapii dożylnej:
- Normalizuje się biopotencjał błon komórkowych;
- Aktywowana jest specyficzna i nieswoista odpowiedź immunologiczna;
- We krwi wzrasta ilość immunoglobulin IgG, IgM i IgA;
- Następuje proliferacja limfocytów;
- We krwi wzrasta ilość interleukin, interferonów i TNF alfa;
- Zwiększa się aktywność fagocytarna makrofagów;
- Wskaźniki stanu zapalnego w organizmie zmniejszają się;
- Poprawia się działanie antytoksyczne przeciwutleniaczy;
- Promowana jest regeneracja erytrocytów i mikrokrążenie;
- Agregacja płytek krwi zmniejsza się;
- Aktywacja fibrynolizy;
- W bólach zwiększa się produkcja tlenku azotu, co sprzyja rozszerzaniu się naczyń krwionośnych i zapobiega dysfunkcji śródbłonka;
- W mitochondriach wzrasta produkcja ATF, co poprawia metabolizm.
Zastosowanie laseroterapii dożylnej lub terapii fotodynamicznej:
- W medycynie sportowej;
- Leczenie chorób autoimmunologicznych, neurodegeneracyjnych i przewlekłych chorób zapalnych;
- Leczenie choroby niedokrwiennej serca;
- Leczenie fibromialgii;
- W leczeniu nowotworów;
- Leczenie przewlekłych chorób przewodu pokarmowego;
- Leczenie przewlekłych infekcji wirusowych i bakteryjnych;
- W leczeniu depresji, choroby Alzheimera i demencji;
- W leczeniu chorób skóry itp.